Obowiązek podatkowy w Polsce spoczywa na każdym przedsiębiorcy bez względu na to, czy prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, czy jest właścicielem dużej firmy. Nie ma też znaczenia, jaka jest jej forma prawna, gdyż podatki muszą odprowadzać również wszystkie spółki.
Prawo podatkowe dopuszcza cztery formy rozliczania się z fiskusem, do wyboru lub przez nie narzucone. Jedną z takich form jest zryczałtowany podatek dochodowy.
Co to jest ryczałt?
Ryczałt jest jedną z form opodatkowania, którą polski przedsiębiorca może wybrać jako formę rozliczania się z urzędem skarbowym. W przeciwieństwie do zasad ogólnych, podatku liniowego czy karty podatkowej, zryczałtowany podatek dochodowy jest znacznie prostszą formą i nie wymaga skomplikowanych wyliczeń.
Niestety, w niektórych sytuacjach może narażać przedsiębiorcę na straty. Dlatego wybór ryczałtu wymaga starannego przeanalizowania zasad działania firmy, profilu jej produkcji oraz przewidywanych obrotów i dochodów.
W ujęciu ogólnym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych sprowadza się jedynie do obliczenia procentu od przychodu uzyskanego w danym roku podatkowym przez firmę i odprowadzenia tej kwoty do urzędu skarbowego. Procent ten jest stały, ale różni się zależnie od tego, w jakiej branży działa firma.
Do zalet ryczałtu ewidencjonowanego można zaliczyć uproszczenie do minimum wszystkich formalności. Główną wadą natomiast jest brak możliwości dokonywania odliczeń, korzystania z kwoty wolnej od podatku czy wspólnego rozliczania się z małżonkiem.
Jak ewidencjonować ryczałt?
Nazwa „ryczałt ewidencjonowany” sugeruje, że poza odprowadzeniem do skarbu państwa przez przedsiębiorcę stałej stawki podatkowej, jest on jeszcze zobowiązany do prowadzenia ewidencji przychodów. Obowiązek ten nakłada na przedsiębiorcę „Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne” z 20 listopada 1998 r.
Księgowanie wszystkich przychodów jest szczególnie ważne, jeśli w ramach prowadzonej działalności są wykonywane czynności podlegające pod inne stawki.
Ewidencja przychodów jest podstawą do obliczenia wysokości podatku, dlatego powinna być prowadzona rzetelnie. Ważne jest też, aby wyraźnie wyróżnić przychody osiągane z czynności objętych różnymi stawkami ryczałtowymi. Tylko wówczas będzie możliwe rzeczywiste obliczenie wysokości należnego podatku.
Jeśli takiej możliwości nie ma, stawka ryczałtu jest ustalana obligatoryjnie na poziomie najwyższej stawki podstawowej 8,5%. Ewidencji nie muszą prowadzić przedstawiciele wolnych zawodów, których zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy obowiązują stawki 17%.
Dowiedz się więcej o ryczałcie ewidencjonowanym: Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Jak obliczyć ryczałt ewidencjonowany?
Opodatkowanie ryczałtem uniemożliwia korzystanie z wielu ulg i udogodnień dostępnych np. przy rozliczaniu się na zasadach ogólnych. Pomimo to jednak przedsiębiorca może obniżyć podatek przez odliczenie od przychodu kwoty składek na ubezpieczenie społeczne i od wyliczonej kwoty podatku – składek na ubezpieczenie zdrowotne.
W tym obszarze rozliczanie ryczałtu jest nieco bardziej skomplikowane. Wynika to z faktu, że wysokość odliczanych składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne jest proporcjonalna do części przychodów osiągniętych w zakresie poszczególnych stawek ryczałtu.
Przykładowo:
- przychód firmy w skali roku – 10000 zł,
- przychód rozliczany wg stawki 3% – 6000 zł (60% dochodu),
- przychód rozliczany wg stawki 5,5% – 4000 zł (40% dochodu),
- odliczona część składki XX na ubezpieczenie społeczne – XX*60% + XX*40%,
- odliczona część składki YY na ubezpieczenie zdrowotne – YY*60% + YY*40%.
Obliczanie ryczałtu:
- 6000 - (XX*60% + XX*40%) * 3% = kwota podatku wg stawki 3%
- 4000 - (YY*60% + YY*40%) * 5,5% = kwota podatku wg stawki 5,5%
Następnie obie kwoty podatku należy dodać i odjąć od sumy wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne (obliczonych według schematu lub zgodnie z przepisami ZUS).
Ile wynosi ryczałt przychodów ewidencjonowanych?
Podatek ryczałtowy jest obliczany na bardzo prostych zasadach i dla wielu małych przedsiębiorców z pewnością jest korzystnym rozwiązaniem. Stopień skomplikowania jedna nie jest taki sam w przypadku każdej firmy. Wynika on bowiem z tego, że stawki ryczałtowe są różne dla działalności określonych konkretnymi kodami PKD.
Nie jest tajemnica, że wielu początkujących przedsiębiorców podczas rejestracji działalności wybiera więcej niż jedną opcję, aby mieć możliwość rozszerzania asortymentu czy realizowanych zadań.
Zgodnie z ustawą o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne najwyższa jest stawka 17%, która obejmuje przedstawicieli wolnych zawodów. Pozostałe stawki to: 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12%, 14%, 15%.
Wybierając profil działalności przy ryczałcie, warto zwrócić na nie uwagę. Im więcej stawek obejmą przychody firmy, tym bardziej skomplikowany będzie system obliczania podatku.
Kto może rozliczać się na zasadach ryczałtu?
Chociaż przepisy podatkowe dopuszczają w wielu przypadkach możliwość wyboru opodatkowania, jaką będzie objęta działalność gospodarcza, ryczałt nie jest przeznaczony dla wszystkich. Tę formę mogą wybrać:
- osoby fizyczne, które uzyskują określone przychody z działalności gospodarczej,
- spółki cywilne i spółki jawne, pod warunkiem, że ich jedynymi wspólnikami są osoby fizyczne,
- przedsiębiorstwa w spadku,
- spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstw w spadku,
- rolnicy prowadzący rolniczy handel detaliczny,
- podmioty, które rozpoczynają działalność w danym roku podatkowym.
Dodatkowym wymogiem jest nieprzekroczenie w poprzednim roku podatkowym limitu przychodów 2 miliony euro.
Ryczałt ewidencjonowany a urząd skarbowy
Jednym z nielicznych utrudnień, z jakim spotykają się przedsiębiorcy rozliczający się ryczałtem, jest konieczność obliczania należnego podatku oraz jego odprowadzania w terminach miesięcznych. Podatnik musi obliczyć należną kwotę samodzielnie i dokonać jej wpłaty na konto US.
Terminem, w którym musi tego dokonać, jest 20. następnego miesiąca, czyli za styczeń musi się rozliczyć do 20 lutego. W grudniu rozliczenie musi nastąpić przed upływem terminu złożenia rocznego zeznania podatkowego.
Przepisy przewidują również możliwość rozliczania ryczałtu kwartalnie. Dotyczy to jednak niewielkiej grupy przedsiębiorców spełniających warunki art. 7 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Rodzaje działalności a stawki ryczałtu ewidencjonowanego
Jak już wspomniano wcześniej, podatek przychodowy może być obliczany na podstawie różnych stawek ryczałtowych. Ustawa przewiduje ich osiem, chociaż jeszcze niedawno najwyższa stawka ryczałtu wynosiła 20%. Obecnie objęta nią grupa między innymi radców prawnych została zakwalifikowana do stawki 17%. Jest ona również przypisana wszystkim wolnym zawodom, lekarzom, adwokatom, brokerom, księgowym, maklerom, doradcom inwestycyjnym itp.
Pozostałe stawki:
- 15% – pośrednictwo w sprzedaży hurtowej, reprodukcja komputerowych nośników informacji, działalność związana ze sportem, rekreacją, kultura i rozrywka, reklama, magazynowanie i przechowywanie gazów, cieczy i towarów w strefach wolnocłowych,
- 14% – opieka zdrowotna, usługi architektoniczne, inżynierskie, projektowe,
- 12% – związane z oprogramowaniem, grami komputerowymi i doradztwem,
- 10% – kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek,
- 8,5% (do kwoty 100 tys. zł oraz 12,5% ponad kwotę 100 tys. zł) – najem, podnajem, zakwaterowanie, badania naukowe, dzierżawa samochodów, usługi zwalczania pożarów, edukacyjne, bibliotekarskie i archiwistyczne, wytwarzanie z powierzonych materiałów,
- 5,5% – budowlane, wytwórcze, sprzedaż biletów, żetonów, kart magnetycznych itp.,
- 3% – gastronomia, handel, produkcja zwierzęca,
- 2% – sprzedaż produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu.
Osoby decydujące się na prowadzenie działalności opodatkowanej ryczałtem są też zobowiązane do złożenia rocznego zeznania podatkowego. Powinno ono trafić do urzędu skarbowego w terminie do końca lutego następnego roku w formie formularza PIT-28 lub PIT-28S.
